Fabryka DAG Alfred Nobel, Krzystkowice

Galeria zdjęć DAG Christianstadt

Tajemnicza historia kombinatu DAG Alfred Nobel w Krzystkowicach

Ruiny niemieckiej fabryki amunicji pod Nowogrodem Bobrzańskim to nie lada gratka dla miłośników fortyfikacji i zabudowań przemysłowych. Zlokalizowane w kompleksie leśnym budynki zajmują około 35 km². Znakomita część z nich jest dostępna do zwiedzania, jedynie część z obszaru wchodzi w skład jednostki wojskowej i zakładu karnego w Krzywańcu. Mimo to zalecam zachować ostrożność podczas eksploracji terenu.

Kombinat DAG pod Nowogrodem stanowił filię międzynarodowego koncernu IG Farben – podobnie jak powiązana z nim, odległa o 40 km fabryka materiałów wybuchowych w Brożku Zasiekach Sprengchemie Forst-Scheuno. Budowa rozproszonych filii miała znaczenie strategiczne, zniszczenie jednej z nich nie paraliżowało pracy pozostałych. Zaś każda z nich miała osobną funkcję składową by na końcu uzyskać z połączenia elementów gotową amunicję i broń. Bliźniacza, względem nowogrodzkiej, fabryka zlokalizowana jest pod Bydgoszczą – mowa o DAG Fabrik Bromberg, która została odrestaurowana i udostępniona dla zwiedzających. Fabryka pod Bydgoszczą stanowi swoiste muzeum fabryki amunicji i nosi równie adekwatną nazwę „Exploseum”.

Niemiecka nazwa nowogrodzkiego kombinatu brzmi: „Alfred Nobel Dynamit Aktien-Gesellschaft”. Fabryka wybudowana prawdopodobnie w 1939 roku we, wtedy niemieckim jeszcze, Naumburg am Bober i pobliskiej Christianstadt (dziś Nowogród Bobrzański i Krzystkowice). Fabryka przestała funkcjonować w 1945 roku. Niestety szczegółowy profil jej działalności nie jest znany, gdyż niemieckie wojsko skutecznie uniemożliwiło dostęp do dokumentacji przez jej zniszczenie lub wywiezienie w głąb rzeszy. Podejrzewa się jednak budowę prototypowych typów broni i materiałów wybuchowych. Wojsko wywiozło z fabryki również najbardziej cenne elementy i urządzenia przed dotarciem do niej frontu radzieckiego. Prawdopodobnie ewakuacja została przeprowadzona bardzo szybko, a urządzenia był wręcz wyrywane z budynków. Gdy wojska Armii Czerwonej zjawiły się na miejscu dopełniły jedynie dzieła demontując pozostałości. W następnym okresie obiekt przeszedł w ręce polskich kolejarzy, a jego demontaż był kontynuowany w celach pozyskania produktów na odbudowę reszty kraju. Utworzono tu również jednostkę wojskową, do dziś dnia wojsko zajmuje jedynie część północno-wschodnią. Teren oprócz budynków z przeznaczeniem przemysłowym usiany był lub nadal jest licznymi bunkrami, schronami, budynkami socjalnymi (funkcjonowała tutaj straż pożarna i kasyno) oraz gęstą siecią dróg i linii kolejowych. Oczywiście fundamentem produkcji była praca jeńców wojennych, a na terenie funkcjonował obóz jeniecki. Do dziś przetrwały stalowe, cynkowane płytki, na których wytłaczano dane personalne pracowników niemieckich i więźniów różnych narodowości.

[ZDJĘCIA] Zespół elektrociepłowni

[ZDJĘCIA] Kominy i dach elektrociepłowni

[ZDJĘCIA] Kolektory w oczyszczalni i zbiorniki na etanol

[ZDJĘCIA] Południowa część fabryki i kolektory wodne nad Bobrem

[ZDJĘCIA] Budynek kasyna i niemieckiej administracji DAG

Wideo: Wartownia, budynek administracji i dyrekcji, kasyno

Wideo: Duży zespół elektrociepłowni

Wideo: Tajemnicze ruiny fabryki w lesie pod Nowogrodem Bobrzańskim

• +Współrzędne GPS niektórych obiektów

  
  ⇒ Budynek dyrekcji N 51° 48.036′ E 15° 12.711′
  ⇒ Budynek administracyjny N 51° 48.035′ E 15° 10.532′
  ⇒ Kotły N 51° 48.506′ E 15° 11.737′
  ⇒ Elektrociepłownia N 51° 48.684′ E 15° 12.115′
  ⇒ Strzelnica N 51° 49.407′ E 15° 10.126′
  ⇒ Hala Holendrów N 51° 48.541′ E 15° 12.030′
  ⇒ Pozostałości po obozach N 51° 47.538′ E 15° 13.342′
  ⇒ Przepompownia N 51° 46.998′ E 15° 14.111′
  ⇒ Osiedle pracowników DAG N 51° 47.580′ E 15° 13.717′
  ⇒ Turbinownia N 51° 48.679′ E 15° 12.007′
  ⇒ Trafostacja N 51° 48.153′ E 15° 11.051′
  ⇒ Budynek Nitracji Celulozy N 51° 48.527′ E 15° 11.362′
  ⇒ Hala Filtracyjna N 51° 46.933′ E 15° 13.962′
  ⇒ Baseny Odstojnikowe N 51° 47.096′ E 15° 14.300′
  ⇒ Ujęcie Wody N 51° 47.045′ E 15° 14.481′
  ⇒ Stacja uzdatniania wody N 51° 46.949′ E 15° 14.174′
  ⇒ Oczyszczalnia N 51° 48.648′ E 15° 11.747′
  ⇒ Silosy N 51° 47.921′ E 15° 11.061′
  ⇒ Schron N 51° 48.519′ E 15° 11.087′
  Źródło: Bunkrowo.pl.
  

Podoba Ci się mój przewodnik? Umieść link na swojej stronie!