Województwo: lubuskie, powiat zielonogórski.
Trasa: piesza, rowerowa
Rodzaj nawierzchni: głównie drogi betonowe i leśne, część budynków w lesie
Stopień trudności: średni
Długość trasy: szer. 3 km, dłg. 8 km (na zwiedzanie można poświęcić cały dzień)
Należy zachować szczególną ostrożność przy eksploracji terenu.
Mapa DAG z lokalizacją 222 obiektów, autor: Kapuchy
Mapa obszaru jaki w przybliżeniu obejmowała fabryka
Galeria zdjęć DAG Christianstadt
Tajemnicza historia kombinatu DAG Alfred Nobel w Krzystkowicach
Ruiny niemieckiej fabryki amunicji pod Nowogrodem Bobrzańskim to nie lada gratka dla miłośników fortyfikacji i zabudowań przemysłowych. Zlokalizowane w kompleksie leśnym budynki zajmują około 35 km². Znakomita część z nich jest dostępna do zwiedzania, jedynie część z obszaru wchodzi w skład jednostki wojskowej i zakładu karnego w Krzywańcu. Mimo to zalecam zachować ostrożność podczas eksploracji terenu.
Kombinat DAG pod Nowogrodem stanowił filię międzynarodowego koncernu IG Farben – podobnie jak powiązana z nim, odległa o 40 km fabryka materiałów wybuchowych w Brożku Zasiekach Sprengchemie Forst-Scheuno. Budowa rozproszonych filii miała znaczenie strategiczne, zniszczenie jednej z nich nie paraliżowało pracy pozostałych. Zaś każda z nich miała osobną funkcję składową by na końcu uzyskać z połączenia elementów gotową amunicję i broń. Bliźniacza, względem nowogrodzkiej, fabryka zlokalizowana jest pod Bydgoszczą – mowa o DAG Fabrik Bromberg, która została odrestaurowana i udostępniona dla zwiedzających. Fabryka pod Bydgoszczą stanowi swoiste muzeum fabryki amunicji i nosi równie adekwatną nazwę „Exploseum”.
Niemiecka nazwa nowogrodzkiego kombinatu brzmi: „Alfred Nobel Dynamit Aktien-Gesellschaft”. Fabryka wybudowana prawdopodobnie w 1939 roku we, wtedy niemieckim jeszcze, Naumburg am Bober i pobliskiej Christianstadt (dziś Nowogród Bobrzański i Krzystkowice). Fabryka przestała funkcjonować w 1945 roku. Niestety szczegółowy profil jej działalności nie jest znany, gdyż niemieckie wojsko skutecznie uniemożliwiło dostęp do dokumentacji przez jej zniszczenie lub wywiezienie w głąb rzeszy. Podejrzewa się jednak budowę prototypowych typów broni i materiałów wybuchowych. Wojsko wywiozło z fabryki również najbardziej cenne elementy i urządzenia przed dotarciem do niej frontu radzieckiego. Prawdopodobnie ewakuacja została przeprowadzona bardzo szybko, a urządzenia był wręcz wyrywane z budynków. Gdy wojska Armii Czerwonej zjawiły się na miejscu dopełniły jedynie dzieła demontując pozostałości. W następnym okresie obiekt przeszedł w ręce polskich kolejarzy, a jego demontaż był kontynuowany w celach pozyskania produktów na odbudowę reszty kraju. Utworzono tu również jednostkę wojskową, do dziś dnia wojsko zajmuje jedynie część północno-wschodnią. Teren oprócz budynków z przeznaczeniem przemysłowym usiany był lub nadal jest licznymi bunkrami, schronami, budynkami socjalnymi (funkcjonowała tutaj straż pożarna i kasyno) oraz gęstą siecią dróg i linii kolejowych. Oczywiście fundamentem produkcji była praca jeńców wojennych, a na terenie funkcjonował obóz jeniecki. Do dziś przetrwały stalowe, cynkowane płytki, na których wytłaczano dane personalne pracowników niemieckich i więźniów różnych narodowości.
[ZDJĘCIA] Zespół elektrociepłowni
[ZDJĘCIA] Kominy i dach elektrociepłowni
[ZDJĘCIA] Kolektory w oczyszczalni i zbiorniki na etanol
[ZDJĘCIA] Południowa część fabryki i kolektory wodne nad Bobrem
[ZDJĘCIA] Budynek kasyna i niemieckiej administracji DAG
Wideo: Wartownia, budynek administracji i dyrekcji, kasyno
Wideo: Duży zespół elektrociepłowni
Wideo: Tajemnicze ruiny fabryki w lesie pod Nowogrodem Bobrzańskim
- +Współrzędne GPS niektórych obiektów
⇒ Budynek dyrekcji N 51° 48.036′ E 15° 12.711′
⇒ Budynek administracyjny N 51° 48.035′ E 15° 10.532′
⇒ Kotły N 51° 48.506′ E 15° 11.737′
⇒ Elektrociepłownia N 51° 48.684′ E 15° 12.115′
⇒ Strzelnica N 51° 49.407′ E 15° 10.126′
⇒ Hala Holendrów N 51° 48.541′ E 15° 12.030′
⇒ Pozostałości po obozach N 51° 47.538′ E 15° 13.342′
⇒ Przepompownia N 51° 46.998′ E 15° 14.111′
⇒ Osiedle pracowników DAG N 51° 47.580′ E 15° 13.717′
⇒ Turbinownia N 51° 48.679′ E 15° 12.007′
⇒ Trafostacja N 51° 48.153′ E 15° 11.051′
⇒ Budynek Nitracji Celulozy N 51° 48.527′ E 15° 11.362′
⇒ Hala Filtracyjna N 51° 46.933′ E 15° 13.962′
⇒ Baseny Odstojnikowe N 51° 47.096′ E 15° 14.300′
⇒ Ujęcie Wody N 51° 47.045′ E 15° 14.481′
⇒ Stacja uzdatniania wody N 51° 46.949′ E 15° 14.174′
⇒ Oczyszczalnia N 51° 48.648′ E 15° 11.747′
⇒ Silosy N 51° 47.921′ E 15° 11.061′
⇒ Schron N 51° 48.519′ E 15° 11.087′
Źródło: Bunkrowo.pl.
Ciekawe Miejsca
- Budynek administracji
- Żelbetonowe zbiorniki
- Strzelnica na uboczu
- Kompleks elektrociepłowni
- Kolektory wodne nad rzeką Bóbr
Zwróć uwagę
- Wiele z budynków grozi zawaleniem
- Należy zachować szczególną ostrożność podczas eksploracji
- W ziemi znajduje się wiele otworów i dziur, w które można wpaść
- Zagrożenie pożarowe w okresie wiosennym i letnim
- Najbliższa stacja kolejowa to Nowogród – Osiedle
Konrad Gramont
km2bp
Podoba Ci się mój przewodnik? Umieść link na swojej stronie!
Już to zrobiłem https://www.openstreetmap.org/way/847244549
km2bp
Potrzebna była dokładna mapa licznych obiektów rozrzuconych na ogromnym obszarze fabryki. A nie ten niedokładny ogólnik od map Google to ją wspólnie zrobiliśmy ja i inni autorzy OpenStreetMaps https://www.openstreetmap.org/way/847244549#map=13/51.8097/15.1851 Mapa działa też w aplikacjach mobilnych. Najpopularniejsze to OSMAnd oraz Maps.me. Interesująca też jest warstwa mapy ze zdjęciami http://openpoimap.org/?map=various&zoom=19&lat=51.7992&lon=15.18236&layers=B00FFFFFFFFFFFFFTFFFFFF Pamiętaj że dla innych obiektów które eksplorujesz w Polsce i na świecie też może tak się zdążyć że OSM przewyższy szczegółowością mapy Google. Chciałem jedynie zaprezentować ciekawą alternatywę. A ta strona została przypisana jako oficjalna strona Kombinatu DAG Pozdrawiam serdecznie.
Konrad
Cześć, dzięki za komentarz. Ostatnie aktualizacje i ich brak niestety wpłynął na możliwość wyświetlania map w formacie KML na moim blogu, deklaruję, że zajmę się sprawą w najbliższych dniach i spróbuję na nowo zaimplementować je na stronie. Pozdrawiam
Robert
Panowie, czy ktoś spotkał się z podobnymi mapami dotyczącymi kompleksu bydgoskiego?